شماره ۶۱ | چشمان یک هیولای بزرگ

چهارگانه‌ی دیوار برلین )۳(: بررسی سقوط اقتصادی آلمان شرقی و دستگاه امنیتی مخوف آن

سوسیالیسم چه بلایی بر سر ملت‌ها میاره؟

یک سال قبل، تو سه‌گانه‌ی مدبویز برای فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، بهتون نشون دادیم که کمونیسم و سوسیالیسم چطوری کار می‌کنه و چه بلایی سر ملت‌ها میاره. آلمان‌شرقی، یه نمونه‌ی بارز دیگه از یه «سوسیالیسم واقعن موجود» به شمار میره. این نام رو خود چپ‌ها روی آلمان شرقی گذاشته بودند که در واقع یه حکومت دست‌نشونده و ساخته‌ی دست شوروی تو شرق آلمان بود.

تو اپیزودهای ۵۹ و ۶۰ توضیح دادیم که این کشور و حکومت سوسیالیستی چرا و چه جوری به وجود اومد. تو این اپیزودها، گوشه‌هایی از احتضار اقتصادی آلمان شرقی تحت رهبری چپ‌ها و فضای استبدادی و استالینستی این کشور رو بررسی کردیم. تو اپیزود ۶۱م، دقیق‌تر به حلاجی اقتصاد سوسیالیستی می‌پردازیم که به فرار بزرگ مردم آلمان شرقی از دست کمونیسم انجامید. تو این اپیزود به خوبی می‌فهمید که سوسیالیسم چه جوری کار می‌کنه و چرا هیچ وقت، هیچ جا نشده که جواب بده.

خب وقتی اقتصاد کار نکنه، مردم چیکار می‌کنند؟ اعتراض! چپ‌ها البته راه‌حل این مشکل رو خوب بلدند؛ دستگاه‌های امنیتی مخوف و وحشتناکی که درست مثل چیزی که جرج اورول تو کتاب ۱۹۸۴ تعریف کرده، مردم رو نفر به نفر کنترل کنه و حتا مردم از چیزی که تو دل‌شون می‌گذره و به زبونش نمیارن هم بترسند.

آلمان شرقی، این «سوسیالیسم واقعن موجود» هم صاحب یکی از مخوف‌ترین این دستگاه‌ها بود. بهش می‌گفتند اشتازی که وقتی تو این اپیزود پادکست مدبویز، نگاهی به درون این دستگاه مخوف و روش‌هایی که استفاده می‌کرده، می‌ندازیم، شاید باور نکنید که بسیاری از ماجراهایی که براتون تعریف می‌کنیم، واقعی بوده!

چپ‌ها همیشه تو دو تا چیز بهترینند؛ این‌که چطوری اقتصاد رو نابود کنند و این‌که چطوری سیستمی بسازند که هر صدایی رو خفه کنه ...

پانزدهم آذر ۱۴۰۲ / ۲۵۸۲

گوینده: مجتبی حصامی

نویسنده: ساسان آقایی

یادبود این شماره: هفته‌ی نجات ایران

تقدیم شماره ۶۱ به: آرمیتا گراوند

* منابع استفاده‌شده در این اپیزود:

مرد بی‌چهره / مارکوس ولف

بازسازی یک خانه تقسیم‌شده / هانس دیتریش گشنر

تاریخ روابط آمریکا و شوروی / پیتر جی بویل

تاریخ اتحاد شوروی؛ از آغاز تا پایان / پیتر کنز

آخرین روزهای امپراتوری شوروی / دیوید رمنیک

* آهنگ‌های مورد استفاده در این اپیزود:

۱- سرود ملی آلمان شرقی در زمان اعلام موجودیت آن

۲- قطعه‌ی «HGW XX» از مجموعه‌ی موسیقی متن فیلم «زندگی دیگران»، اثر گابریل یارد

۳- قطعه‌ی «IM Martha» از مجموعه‌ی موسیقی متن فیلم «زندگی دیگران»، اثر گابریل یارد

۴- قطعه‌ی «Out There» از Frank Steiner. Jr.

۵- قطعه‌ی «صحرای دل» با صدای محمدرضا شجریان