۷. آشنایی با سونات، سمفونی و اپرا در دوره‌ی کلاسیک

در برنامه‌ی قبل با چند ویژگی کلی دوره کلاسیک آشنا شدیم. در این برنامه به نمونه‌‌هایی از سونات، سمفونی، و اپرا در این دوره گوش می‌دهیم.

در دوره‌ی باروک به هر اثری که برای ساز نوشته می‌شد، سونات می‌گفتند اما در دوره‌ی کلاسیک فقط به قطعات خاصی از موسیقی سونات گفته می‌شد. سونات‌‌های دوره‌ی کلاسیک معمولا سه یا چهار موومان داشت. در هر اثرِ موسیقی موومان قطعه‌ی مستقلی است با ویژگی‌‌های خاص. مثلا در سونات‌‌های چهار موومانی دوره‌ی کلاسیک، معمولا موومان اول تند بود، برخلاف موومان دوم که سرعتی آرام داشت.

حالا با هم به موومان اول سونات شماره ۷ موتزارت گوش می‌دهیم. خود موومان اول این سونات فرم خاصی دارد: اول دو تم ساده و جذاب معرفی می‌شود. این تم اول است {تم اول} و این هم تم دوم {تم دوم}.

موتزارت بعد از معرفی تم‌‌ها آن‌‌ها را بسط و گسترش می‌دهد. برای مثال قسمت کوتاهی از یکی از تم‌‌ها را با کمی تغییر چند بار تکرار می‌کند. یا تمی که اول شاد بود حالا غمگین به گوش می‌رسد. 

و بالاخره در قسمت سومِ موومان اول، دوباره تم‌‌ها را به شکل اول‌شان می‌شنویم.

در برنامه‌ی قبل گفتیم که کنسرت‌‌های عمومی در دوره‌ی کلاسیک به یکی از تفریحات پرطرفدار مردم تبدیل شده بود. این قضیه باعث شد که آهنگسازها به فکر نوشتن کارهایی بیفتند که برای کنسرت‌‌های عمومی مناسب باشد. یکی از این نوع کارها سمفونی بود. سمفونی به نوعی از آثار موسیقی گفته می‌شود که برای گروه بزرگی از خانواده سازهای زهی، بادی، برنجی و کوبه‌ای نوشته شده. سمفونی معمولا چهار موومان دارد که موومان اولش به فرم سونات است.

با هم به قسمتی از موومان سوم سمفونی شماره ۹۲ هایدن گوش می‌دهیم.

حالا به قسمتی از موومان چهارم همان سمفونی گوش می‌دهیم.

به غیر از سمفونی، اپرا هم در دوره‌ی باروک طرفدارهای زیادی داشت. در دوره‌ی کلاسیک اپراهای کمدی هم رواج پیدا کرد. این برنامه را ب اشنیدن قسمتی از اپرای کمدی موتزارت به نام Così fan tutte یا «زن‌‌ها همه اینطوری‌اند» به پایان می‌بریم. داستان این اپرا راجع به دو سرباز است که با دو خواهر نامزد هستند. دوستی با سربازها شرط می‌بندد که در نبودشان، نامزدهای‌شان آن‌‌ها را فراموش می‌کنند. اما دو سرباز تصمیم می‌گیرند به دوست‌شان ثابت کنند که اینطور نیست. 

در این برنامه با نمونه‌‌هایی از سونات، سمفونی و اپرا در دوره‌ی کلاسیک آشنا شدیم. در برنامه‌ی بعد، داستان موسیقی دوره رمانتیک را خواهیم شنید.