شماره ۵۷ | «می‌دانم که مرا می‌کشد»

مروری بر نسل‌کشی روسیه در چچن و داستان زندگی و مرگ راوی آن: آنا پولیتکوفسکایا – بخش نخست

وقتی ولادمیر پوتین به اوکراین حمله کرد، بسیاری تو غرب شگفت‌زده شدند که چطوری ممکنه روسیه‌ی «دموکراتیک» به مرزهای یه کشور دیگه حمله کنه؟ انگار غافل‌گیر شده باشند، مدام می‌پرسیدند، این واقعیه؟ امکان نداره که تو قرن بیست‌ویکم، قدرتی مثل روسیه مثل قرون وسطا به فکر ضمیمه کردن خاک کشورهای دیگه به قلمروش باشه. اونا غافل‌گیر شدن، چون خوب تاریخ رو نخونده بودن و ازش درس نگرفته بودن! غافل‌گیر شدن، چون وقتی یک دهه پیش، پوتین تو سوریه دخالت نظامی کرد، چشماشون رو بسته بودن. غافل‌گیر شدند تا نسل‌کشی چچن و نابودی شهر گروزنی رو فراموش کرده بودند.

داستان جنایت‌های جنگی روسیه تو چچن، دقیقن هم‌سن زمام‌داری پوتین تو این کشوره. وقتی داشت پایه‌های قدرتش رو می‌چید، چچن، نخستین هدفش بود! روسیه و پوتین تو تموم این ۲۲ سال تلاش کردند که روی حقیقت خاک بریزند اما اون‌چه در چچن گذشت، یه شاهد عینی داشت که نذاشت همه‌ی چیز از بین بره و به فراموشی سپرده بشه. او شاهد، آنا پولیتکوفسکایا، روزنامه‌نگار مشهور روسی بود که منتقد درجه یک پوتین به شمار می‌ر فت.

مدبویز توی این اپیزود، ابتدا براتون داستان هولناک چچن رو تعریف می‌کنه تا ببینید که چه‌قدر شبیه ماجراهایی‌ست که پوتین توی سوریه و اوکراین به وجود آورد و بعد به راوی جنایت چچن می‌پردازیم، به روزنامه‌نگاری که تا بود، نذاشت مشعل حقیقت تو مرزهای روسیه خاموش بشه و از وقتی هم نیست، تبدیل شده به نماد سرکوب آزادی بیان و حقیقت‌گویی تو حکومت پوتین. از آنا پولیتکوفسکایا، ۱۶ سال پس از قتلش، هنوز خیلی چیزا برای گفتن باقیه ...

دوازدهم مهرماه ۱۴۰۲

گوینده: مجتبی حصامی

نویسنده: ساسان آقایی

یادبود این شماره: جشن مهرگان

تقدیم شماره ۵۷ به: جواد روحی

* منابع استفاده‌شده در این اپیزود:

۱) کتاب «جنگ کثیف» / آنا پولیتکوفسکایا

۲) کتاب «روسیه پوتین» / آنا پولیتکوفسکایا

۳) مجموعه مقالات و یادداشت‌های آنا پولیتکوفسکایا در روزنامه‌ها

۴) مجموعه مقالاتی از روزنامه‌ی «نووایا گازتا»

۵) کتاب «میراث‌خواران اتحاد شوروی» / بوریس کاگارلیتسکی

۶) گزارش مفصل «دیده‌بان حقوق بشر» درباره‌ی انجام جنایت‌های جنگی در چچن

۷) یادداشت‌های روزنامه‌ی «گاردین» و «نیویورک‌تایمز» به مناسبت قتل آنا پولیتکوفسکایا

* موزیک‌های استفاده‌شده در این اپیزود:

01) آهنگ سنتی روسی با نام «کالینکا»

۰۲) بخشی از یک قطعه‌ی فولکلور قفقازی

۰۳) موزیک «جیا» از مایکل ورنر ماس

۰۴) قطعه‌ی «شب در روسیه»

۰۵) قطعه‌ای به نام «پادشاه و ملکه»

۰۶) قطعه‌ی « legends of war»

۰۷) نی‌نوازی حسن کسمایی در قطعه‌ی «آواز ابوعطا»