شماره ۶۹ | در تقلای «کنستیتوسیون»

پیشگامان ایران‌خواهی (۳): مرور بر قانون‌های اساسی اولیه که برای ایران نوشته شد وقتی حرف از نخستین قانون اساسی ایران می‌زنیم، جنبش مشروطه مهم‌ترین مبدا ماست. رایجه که میگن مشروطه در پی تلاش برای برپایی عدالت‌خانه و به وجود اومدن قانون اساسی شکل گرفت اما اگه نقطه‌ی مبدا خواست، آرزو و جنبش نوسازی ایران رو مشروطه در نظر بگیریم، به بخش زیادی از تاریخ و پیش‌زمینه‌های شکل‌گیری مشروطه جفا شده. سال گذشته تو نخستین قسمت‌ها از سریال «پیشگامان ایران‌خواهی» تلاش کردیم تا شما رو با گنجینه‌ای از متفکران نام‌آور و دیدگاه‌هاشون آشنا کنیم که روشن‌فکران واقعی و میهن‌پرستانی نمونه و الگو برای ما بودند. روشن‌فکر برازنده‌ی نام اون‌هاست نه گجستک‌های توده‌ای و کمونیستی که در دهه‌های ۳۰ تا ۵۰ در عصر طلایی ایران، بر کشیده شدند و سال‌ها با اتیکت جعلی روشن‌فکر به خورد نسل ما داده شدند. در قسمت جدید از سریال «پیشگامان ایران‌خواهی» مدبویزبه بررسی تلاش روشن‌فکران ملی برای برای به چارچوب درآوردن نهاد قدرت و ایجاد نظم و نسقی در امور مملکت‌داری پرداختیم. قانون‌های اساسی اولیه ایران که عمومن برگرفته از ذوق و قریحه و میهن‌دوستی فردی بوده رو مرور کردیم و می‌بینیم که که ۱۵۰ سال پس از تلاش گسترده و مجدانه‌ی روشن‌فکران ایران‌خواه، هنوز هم موضوع اصلی ایران، وجود حکومت قانونه. ۲۴ امرداد ۲۵۸۳ / ۱۴۰۳گوینده: مجتبی حصامینویسنده: ساسان آقایییادبود این شماره: قهرمانان ۲۸ امرداد ۱۳۳۲تقدیم شماره ۶۹ به: قربانیان آتش‌سوزی سینما رکس آبادان  * منابعی که در نوشتن این اپیزود از اون‌ها استفاده شده1)     رساله‌ی «یک کلمه» / یوسف‌خان مستشارالدوله2)     رساله‌ی «کتابچه‌ی غیبی (دفتر تنظیمات)» / میرزا ملکم‌خان3)     کتاب «منهاج الاعلی؛ رساله‌ای در باب قانون» / ابوطالب بهبهانی4)     کتاب «تاریخ بیداری ایرانیان» / ناظم‌السلام کرمانی5)     کتاب «اندیشه‌ی ترقی و حکومت قانون در عصر سپهسالار» / فریدون آدمیت6)     کتاب «فکر آزادی و مقدمه‌ی مشروطیت» / فریدون آدمیت7)     کتاب «مقالات تاریخی» / فریدون آدمیت8)     کتاب «افکار اجتماعی و سیاسی و اقتصادی در آثار منتشرنشده دوران قاجار / فریدون آدمیت، هما ناظق9)     کتاب «مجموعه آثار ملکم‌خان» / محمد محیط طباطبایی10) کتاب «گزیده‌ی نامه‌هاي رسمی میرزا ملکم‌خان ناظم‌الدوله» / به اهتمام علی‌اصغر حقدار11) کتاب «تاملی در ایران: جلد دوم» / جواد طباطبایی12) کتاب « مشروطه ایرانی» / ماشاالله آجودانی13) کتاب «خاطرات حاج سیاح؛ دوره‌ی خوف و وحشت» / به کوشش حمید سیاح14) مقاله‌ی «قانون حکومت ایران (سومین قانون اساسی عصر ناصری)» / غلامحسین زرگری‌نژاد15) مقاله‌ی «مشروطیت و خیر عمومی (بازتاب منازعات سیاسی در قانون اساسی مشروطه)» / رضا تاران * دیگر منابعی که در نوشتن سریال «پیشگامان ایران‌خواهی» مورد استفاده بوده است1)     کتاب «اندیشه‌های میرزا فتحعلی آخوندزاده» / فریدون آدمیت2)     کتاب «اندیشه‌های میرزا آقاخان کرمانی» / فریدون آدمیت3)     کتاب «تاریخ مشروطه ایران» / احمد کسروی4)     کتاب «تاریخ ایران مدرن» / عباس امانت5)     کتاب «میرزا ملکم‌خان» / اسماعیل رائین6)     کتاب «تجدد و تجددستیزی در ایران» / عباس میلانی7)     کتاب «پیشتازان آزادی و تجدد و اصلاحات ایران» / حسین جودت8)     کتاب «ایرانیان و اندیشه‌ی تجدد» / جمشید بهنام9)     کتاب «اندیشه تجدید و ترقی در عصر بحران» / نصرالله صالحی10) کتاب «جامعه‌شناسی نخبه‌کشی» / علی رضاقلی11) جزوه «احوالات و دستخط‌های عباس میرزا قاجار، نایب‌السلطنه» / ابوالقاسم لاچینی12) جزوه «عباس میرزا قاجار» / مثطفی موسی طبری13) جزوه «قائم‌مقام‌نامه» / محمد رسول دریاگشت14) رساله «سرنوشت ایران: زندگانی سیاسی و ادبی قائم‌مقام فراهانی / میرحسین یکرنگیان15) کتاب «از ماست که برماست» / هما ناطق16) کتاب «مقالات فلسفی میرزا فتحعلی آخوندزاده / به ویراست ح - صدیق17) رساله «مکتوبات» / فتحعلی آخوندزاده18) رساله «مقالات» / فتحعلی آخوندزاده19) دوره مجلد روزنامه‌ی «قانون» / نشریه ملکم‌خان20) دوره کامل نشریه‌ی «صور اسرافیل» / نشر تاریخ ایران21) نامه‌های تبعید از میرزا آقاخان کرمانی / به کوشش هما ناطق و محمد فیروز22) مقاله «پورخاقان و اندیشه بازیابی تاریخ ملی ایران/جلال الدین میرزا و نامه خسروان» / عباس امانت23) مقاله «روایت و فراروایت تاریخی در اندیشه ی جلال‌الدین‌میرزا قاجار» / حسین آبادیان24) مقاله «نخبگان عصر مشروطه و صورتبندی گفتمان ناسیونالیسم در ایران» / علیرضا ازغندی و آرش صادقی‌زیدی25) مقاله «شالوده‌شکنی گفتمان موج اول روشنفکري در ایران: میرزا ملکم‌خان، آخوندزاده و میرزا آقاخان کرمانی» / علیرضا آقاحسینی و آسیه مهدی‌پور  * آهنگ‌هایی که در این اپیزود استفاده شدند  ۱) تصنیف «بیات اصفهان» با صدای زری خانم و تار آرشاک‌خان۲) قطعه‌ی فولکور ترکی با نام «در راه اوسکودارا»۳) آوازخوانی دشتی به همراه نی از کوروش اسدپور۴) سرود سلطنتی پادشاهی فرانسه با نام «زنده‌باد هانری چهارم»۵) تصنیف «رشته مهر» با صدای ایرج بسطامی۶) دیالوگی از فیلم «ناصرالدین‌شاه، آکتور سینما»۷) قطعه‌ای به نوازندگی همایون خرم